Stappen in de Stad: op zoek naar Haarlems geheime gangen

Help Adriaan bevrijden

Het is 1573. Haarlem is al zeven maanden omsingeld door de Spanjaarden en de mensen hebben vreselijke honger. Adriaan heeft geprobeerd wat voedsel te stelen van de Spanjaarden maar is hierbij gevangen genomen. Zijn vriendinnetje Dirckje heeft zich verstopt in de onderaardse gangen van Haarlem en gaat proberen Adriaan te bevrijden. Maar ze heeft onze hulp nodig. Ze zit in het pikkedonker, is verdwaald en heeft het geheime wachtwoord nodig om Adriaan uit het Pest en Dolhuys te krijgen.

Ik moet er niet aan denken, helemaal alleen in de donkere gangen van Haarlem, vol met ratten en ander ongedierte. Hierboven op de straat is het ook niet echt veilig. Geweerschoten klinken overal. We moeten echt heel voorzichtig zijn om niet gesnapt te worden. Dirckje is een dappere dame en natuurlijk gaan we haar helpen. In de Damstraat vinden we de eerste letter van het geheime wachtwoord. Boven de deur van Dirckje haar huis staat de tweede letter. Het wordt spannend. We hebben weinig tijd en moeten nog 5 letters vinden om Dirckje te helpen. We gaan het heus wel redden, ondanks het toenemende lawaai van de Spanjaarden. Rennend naar het Teylers museum voor de derde letter.

Een bezoek aan het Teylers museum

We stappen de hal van het Teylers binnen door de grote, imposante en massief houten deur. Het moet wel twaalf jaar geleden zijn dat ik voor het laatst in het museum was. Ik was helemaal vergeten hoe mooi deze koepelvormige welkomsthal is, waar je wel 15 meter omhoog kan kijken naar een prachtig versierd plafond.

Vandaag hebben we gratis entree en we lopen door de lange gang waar allerlei fossielen en edelstenen tentoon zijn gesteld en komen vervolgens bij de eerste opdracht. De opdracht krijgen we door middel van een audiobericht op mijn smartphone. Ik zie een oudere man verontwaardigd met zijn wenkbrauw fronzen maar als hij een aantal geschiedkundige termen hoort lijkt zijn gezicht even vlug weer te ontdooien en komen de wat vriendelijkere gezichtscontouren tevoorschijn. 

In de 'ovale zaal' bestudeer ik met Rogier de geheimzinnige schotels die lijnrecht tegenover elkaar staan. Grote glanzende gouden schalen waarvan ik me herinner dat je ermee kan communiceren. Al vlug ontdekken we dat je het tikken van een vintage uurwerk, welke bevestigd was op een van de twee schotels, kon horen in de andere schotel die ongeveer 20 meter verderop stond. Het is kwart voor vier. 

Vlug ronden wij, zonder al te veel moeite, onze opdrachten af in de 'muntenkamer' waar we nog wat leuke historische feiten krijgen. Toen was het alweer tijd om het pand te verlaten en naar de volgende opdracht te gaan. Het was echt een bliksembezoekje maar ik vond het erg leuk om weer eens in het museum te zijn waar de muren er nog even oud uitzagen, de vloer nog het zelfde kraakte, de museumwachters nog hetzelfde uniform droegen en waar je het grote elektriseermachine je bij de ingang nog steeds vrolijk tegemoet lacht. 

Luister goed naar Dirckjes aanwijzingen

Achter de Ovale zaal van het Teylers geeft Dirckje fluisterend via een rooster ons de volgende aanwijzing. We schieten al flink op. Via het huis van Dirckjes oma schieten we de Kruisstraat in. BOEM!!!

Een keiharde ontploffing laat onze oren suizen. De Spanjaarden hebben de stadspoort opgeblazen! Maar gelukkig zijn de Haarlemmers niet helemaal van Lotje getikt. Een tweede verdedigingswal houdt die soldaten nog wel even tegen. In ieder geval lang genoeg om Dirckje de laatste letter door te geven zodat zij Adriaan kan bevrijden. Met een opgelucht gevoel lopen we trots naar de Grote Markt en proosten we op een geslaagde missie. Wat een spannende tocht was dit!

Het geheim ontrafeld?!

En of we Haarlems ondergrondse gangen hebben ontdekt?

Onderweg leerden we dat de Spanjaarden en de Katholieken wel degelijk gangen hebben gegraven. Ooggetuigen vertelden ons over een overkoepelde beek tussen de Grote Houtstraat en de Koningstraat, korte gangen onder Haarlemse huizen en doorgangen tussen kelders. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zouden deze doorgangen weer gebruikt zijn tijdens razzia’s om veilig naar de buren te komen.

De ontdekkingstocht naar Haarlems onderaardse gangen met Stappen in de Stad maakten de volwassenen minstens zo enthousiast als de twee meiden van tien die meeliepen. En we kunnen dankzij de wandeling en de verhalen blijven fantaseren over Haarlemse geheime ondergrondse gangen.

Met dank aan: Linda, Ramon en Rogier.

Actie: Ga zelf op ontdekkingstocht!

Voor wie zelf nieuwsgierig is geworden: In het Noord-Hollands Archief kan je een blik werpen op een (stuk) gang.

De Stappen in de Stad ontdekkingswandeling is normaal gesproken betaald en eigenlijk bedoeld voor kinderen in de leeftijd van groep 8 en de brugklas. Meer weten? Zie: http://stappenindestad.nl/