Bram Derckx: Pionier met idealen

Tuinderij de Waardering

Tuinderij de Waardering ligt te midden van de industrie in de Waarderpolder. In een tijd waar we liever mooi fruit hebben dan lekker fruit, in een tijd van druk, snel geld en de natuur die daaronder lijdt, is de tuin een voorbeeld dat het anders kan: Er is tijd om te praten of te kletsen en tot elkaar te komen. Je krijgt energie van buiten werken en je ziet het om je heen groeien.

Bovendien, waar wetenschappers voorheen waarschuwden dat we een groeiende wereldbevolking niet zouden kunnen voeden, is het inmiddels technisch haalbaar om dat te doen. Op minder vierkante meters kan je met stadslandbouw of verticale landbouw alle monden voeden.

‘We kunnen kiezen voor een andere samenleving – met en voor elkaar – waarin iedereen genoeg heeft en bijdraagt vanuit zijn of haar hoogste potentie. Waarom doen we dat dan niet?’ Als pionier laat Bram alvast op kleine schaal zien dat het mogelijk is.

Pionieren vanuit idealen

‘Het begon ermee dat ik me verdiepte in hoe we de economie anders kunnen inrichten.’ In die tijd deed Bram vrijwilligerswerk bij de Nieuwe Akker in Leyduin. Hij begon na te denken over wat voor samenleving hij zou willen zien en wat hij zelf kon doen om dat te bewerkstelligen.

‘Toen ben ik gaan kijken wat er al was. Dit stuk land was bijvoorbeeld al bestemd voor stadslandbouw. En ook welke materialen en grondstoffen ik ervoor kon gebruiken.’ En zo fietste Bram en wat collega-pioniers in mei 2015 met tuingereedschap in de bakfiets naar de Minckelersweg om met de aanleg van de stadstuin te beginnen.

Gewoon doen

En toen kwam het moment dat de Bram werd weggestuurd van de tuin in opbouw. Hoewel hij met de gemeente in gesprek was, was er nog geen contract getekend. Pas toen dat in oktober geregeld was kon het project verder. De tijd dat het stil lag was niet makkelijk: ‘Michiel – supporter van het eerste uur – heeft me letterlijk uit bed getrokken om opnieuw te beginnen.’

Toch was de snelle start in mei niet voor niks: ‘We hebben laten zien dat we serieus zijn. En we hebben laten zien wat we kunnen. Anders was het misschien wel alleen bij een idee gebleven.’ Het was een heftige onderneming, iets opbouwen op een braakliggend terrein zonder voorzieningen. Het was pionieren en afzien. ‘En dan krijgt het plan toch eindelijk vorm. Gewoon doen stuwt ook jezelf vooruit!’

Helpende handen

Bram heeft ongelofelijk veel hulp gekregen van mensen die hij wist te enthousiasmeren. ‘Mensen zien wat ik doe en dat het iets moois wordt.’ Eerst binnen netwerken waar hijzelf actief is, zoals Haarlem Groener, Circus Circulair en Ecoring. En zij zetten op hun beurt weer hun eigen netwerk in. En zo kwamen er helpende handen uit de hele stad.

Je ziet bijvoorbeeld veel hergebruikte materialen in de tuin. Tegels uit de Kweektuin zijn hier plantenbakken. Plastic verpakkingsmateriaal doet nu dienst als bedekking van de kassen. Wilgentakken van de Jan van Krimpenweg werden gesnoeid en hergebruikt als schuttingen. Dura Vermeer bracht een container voor de opslag van gereedschap en materialen (via Bedrijf en Samenleving). En opvallend: alle bakken en kassen bestaan uit geometrische vormen, geïnspireerd op de natuur, zoals een bijenraat. En die constructie is veel sterker, de wind blaast hier om de kassen heen in plaats van er tegenaan.

Leren in de Tovertuin

Wat begon als een organisch proces, met al heel wat mooie resultaten en activiteiten in een jaar tijd – krijgt nu samen met partners en vrijwilligers steeds meer vorm in grotere plannen. Een businessmodel – waar goed belangrijker is dan snel – is in de maak rondom ontspanning, eten en bewustwording. ‘Alles kan hier samenkomen. Het is een tuin voor iedereen!’ Denk aan:

• Het verzorgen van een lunch tijdens event, zoals afgelopen jaar bij Spaarnelanden voor 't Vuilrak.
• Koken met producten uit de tuin, zoals bijvoorbeeld het inmaken van groenten in weckpotten.
• Het verzorgen van voedselpakketten bezorgd met de bakfiets.

Deze lokale handel en de korte keten van tuin naar de klant, zorgt bijvoorbeeld ook voor minder vrachtwagens in de stad.

Maar ook leren en doen heeft een plek:

• Een Doedag als teamuitje of schoolactiviteit. In september kwamen werknemers van de farmaceut MSD een dagje zagen en timmeren. En ook de Vrije School Kennemerland en het Sterrencollege kwamen zaaien en planten in het voorjaar. ‘Kinderen uit de buurt noemen het hier ook wel de Tovertuin.’
• Workshops over ecologie en wetenschap als eerste stap naar een kenniscentrum over stadslandbouw.

Babbeltje met Bram

De bewoners uit de wijk zien Tuinderij de Waardering graag slagen. Misschien ook wel omdat Bram altijd open staat voor een babbeltje. Laatst kwam een beveiliger, die in de buurt aan het werk was langs. ‘Hij had het even zwaar en vertelde zijn verhaal. Na het praatje en wandeling door de tuin, liep hij lichter weg.’

En zijn antwoord aan die oudere buurtbewoner die een praatje komt maken? Bram eet van wat er in de tuin groeit: ‘Ik breng af en toe wat rucola naar het Veerkwartier in ruil voor een lunch. Of boerenkool naar Sabine van café STAAL en dan krijg ik bijvoorbeeld weer tomatenchutney van haar. Het liefst zou hij helemaal van de opbrengsten uit de tuin kunnen rondkomen. En het begin is er al!

Foto: Jasper Timmermans